CZY nadużywane, CZY jak?

Takie zwykłe słowo – CZY – a roztańczyło się po dziennikarskiej polszczyźnie szalenie i teraz może się pojawić właściwie wszędzie. Obok uniwersalnego DLA nasi niedouczeni i nieoczytani rodacy mają drugie uniwersalne słówko – CZY.

W słownikach znajdujemy cztery znaczenia słówka czy – jako partykuły lub spójnika.

  1. partykuła rozpoczynająca zdanie pytajne lub ekspresywne o formie zdania pytajnego, np.
    • Czy pada deszcz?
    • Czy pozwolisz?
    • Czy podobna?
    • Czyś ogłuchł?
  2. wyrażenie o charakterze ekspresywnym, oznaczające zniecierpliwienie, niepewność, osłabienie treści, do której się odnosi, np.
    • Czy co?
    • Czy jak?
    • Śpisz, czy co?
  3. spójnik zdań podrzędnych o charakterze pytajnym, wskaźnik zespolenia z wyrażeniem podrzędnym, np.
    • Nie wiem, czy to by się udało.
    • Nie zastanawiał się, czy ją kocha.
    • Powiedz mi, czy duży mróz.
  4. spójnik łączący zdania równorzędne lub ich części, wyrażający możliwą wymienność lub wyłączanie się części równorzędnych, np.
    • Był smutny czy też znudzony.
    • Świątek czy piątek – musiał pracować.

Moim zdaniem, to ostatnie znaczenie słówka czy jest ostatnio nadużywane – zapewne za angielskim or pochopnie zapożyczonym i niezgrabnie stosowanym, jako spójnik elementów wymiennych lub równorzędnych.
Np. w zdaniach:

  • Miał wiele znaczków z Bułgarii, Grecji czy Rumunii.
  • Nie miał znaczków z Francji, Szwecji czy Danii.
  • Kupił nowy telewizor, komputer czy drukarkę.
  • ALE

  • Miał mało pieniędzy i mógł sobie kupić tylko telewizor, komputer czy drukarkę.
  • W ostatnim zdaniu spójnik czy łączy elementy alternatywne, można go zastąpić spójnikiem albo.

    NATOMIAST
    W języku polskim czy NIE jest spójnikiem wyliczanki równorzędnej, w której należy stosować „i”, „a”, „oraz”, zaś w przeczeniach – „ani”.
    Dlatego błędem jest coraz częściej spotykane użycie czy przed ostatnim elementem takiej wyliczanki. Należy mówić:

  • Miał wiele znaczków z Bułgarii, Grecji i Rumunii.
  • Nie miał znaczków z Francji, Szwecji ani Danii.
  • Kupił nowy telewizor, komputer oraz drukarkę.
  • Dodaj komentarz

    Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.